Για το άρθρο συνεργάστηκαν οι Διατροφολόγοι Νατσιούλης Αθανάσιος και Τσαπανίδου Μαρία.
Ιστορία.
Η ασθένεια πελλάγρα, που οφείλεται σε έλλειψη νιασίνης, πρωτοπαρατηρήθηκε τον 18ο αιώνα στην Ιταλία και την Ισπανία, όπου είχε λάβει ενδημικές διαστάσεις, λόγω της σχεδόν αποκλειστικής διατροφής αυτών των πληθυσμών με καλαμπόκι. Το 1900 ο Αμερικανός γιατρός Goldberger, διαπίστωσε ότι σε ένα ορφανοτροφείο, όπου τα περισσότερα παιδιά παρουσίαζαν την ασθένεια, κάποια από αυτά δεν νόσησαν και αυτό αποδόθηκε στην κατανάλωση γάλακτος και κρέατος, που προήλθε από μικροκλοπές, από τα λιγοστά αποθέματα του ιδρύματος.
O Goldberger ονόμασε τον παράγοντα αυτό PP (pellagra preventive), ενώ το 1911 ο Casimir Funk απομόνωσε την νιασίνη από το ρύζι, χωρίς να υποψιαστεί την αξία της, κάτι που έκανε το 1937 ο Αμερικανός Conrad Elvehjem πειραματιζόμενος με σκυλιά.
Χημεία.
Η Βιταμίνη Β3 (νιασίνη), είναι μια λευκή κρυσταλλική ουσία, παράγωγο της πυριδίνης και συναντάται σαν νικοτινικό οξύ και σαν νικοτιναμίδιο, οι οποίες είναι βιταμινικά ισοδύναμες. Μπορεί επίσης να παραχθεί στον οργανισμό μας από το αμινοξύ τρυπτοφάνη (60 mg L - τρυπτοφάνης = 1 mg νιασίνης), με την συνέργεια των βιταμινών Β1, Β2 και Β6.
Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη: άνδρες 19 mg και γυναίκες 15 mg.
Η απαίτηση σε νιασίνη εξαρτάται από το ποσό των καταναλισκόμενων θερμίδων και απαιτούνται 9 mg νιασίνης ανά 1000 Kcal. Επίσης όπως και με τις άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι ανάγκες αυξάνονται όσο αυξάνει ο μεταβολικός ρυθμός του ατόμου, όπως στον πυρετό, σε λοιμώξεις, σε εγχειρίσεις, σε εγκαύματα και σε τραύματα.
Ciqual French food composition table version 2012
http://laneshealth.gr/ingredients/
Ανθεκτικότητα.Η νιασίνη είναι υδατοδιαλυτή και εξαιρετικά σταθερή στη θέρμανση, το φως, στα οξέα και τα αλκάλια, με μικρές απώλειες κατά το μαγείρεμα.
Απορρόφηση - Αποθήκευση.
Απορροφάται εύκολα στο λεπτό έντερο και οδηγείται στο ήπαρ όπου ενεργοποιείται μετατρεπόμενο σε νικοτιναμίδιο και αποθηκεύεται κυρίως στο ήπαρ και σε άλλους ιστούς σε πολύ μικρές ποσότητες. Η ημερήσια διατροφική αναπλήρωση είναι αναγκαία. Η περίσσειά της αποβάλλεται με τα ούρα.
Τα οιστρογόνα (αντισυλληπτικά) και τα αντιβιοτικά τετρακυκλίνη και σουλφαμίδες μειώνουν την απορρόφησή της.
Γενικά, το κρέας, το γάλα, και τα αυγά, αν και είναι φτωχά σε νιασίνη, καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος από τις απαιτήσεις μας, λόγω της τρυπτοφάνης των πρωτεϊνών τους, η οποία μετατρέπεται σε νιασίνη.
Ρόλος - Φυσιολογική δράση.
- Η νιασίνη, αποτελεί μέρος δύο συνενζύμων, του NAD (νικοτινάμινο-αδένινο-δινουκλεοτίδιο) και NADP (φωσφορικό νικοτινάμινο-αδένινο-δινουκλεοτίδιο), που εμπλέκονται σε αντιδράσεις οξειδοαναγωγής για την παραγωγή ενέργειας, από τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών, συμμετέχοντας στην ενεργοποίηση περισσότερων από 200 ενζύμων. Ο οργανισμός χωρίς αυτά τα συνένζυμα και την νιασίνη δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τις πρωτεΐνες!
- Επίσης συμμετέχει στη βιοσύνθεση λιπαρών οξέων, πρωτεϊνών, του DNA και των ορμονών του φύλου.
Το νικοτινικό οξύ ειδικά σε μεγάλες δόσεις συμβάλλει στη δραστική μείωση των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος, της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και μειώνει τις πιθανότητες εμφράγματος, αλλά προκαλεί αύξηση του ζαχάρου και του ουρικού οξέως.
- Συντελεί στην καλή υγεία του νευρικού συστήματος, στην ψυχολογική λειτουργία, στη ανάπτυξη και στη διατήρηση της καλής κατάστασης του δέρματος.
Αβιταμίνωση.
Η έλλειψη της νιασίνης προκαλεί την ασθένεια πελλάγρα, κυρίως σε χώρες της Αφρικής και σε άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και θεραπεύεται εύκολα με χορήγηση 500 mg νιασίνης.
Εκδηλώνεται με δερματίτιδες και ευαισθησία στον ήλιο φλύκταινες στο σώμα, ανορεξία, διάρροιες, ναυτίες, εμέτους, κόπωση, νευρίτιδα, απάθεια, έλλειψη προσανατολισμού, απώλεια μνήμης και σε βαριές περιπτώσεις οδηγεί στο θάνατο.
Υπερβιταμίνωση
Οι μεγαδόσεις νιασίνης > 2 γρ. ημερησίως μπορεί να προκαλέσουν έξαψη, ερύθημα, φαγούρα στο δέρμα, αγγειοδιαστολή, αύξηση του ζαχάρου και του ουρικού οξέως, ηπατική βλάβη και έλκος στομάχου.
Πηγές
Αγγελικάκης Γ. - Βιταμίνες και μέταλλα - Σημειώσεις ΤΕΙ Διατροφής Θεσσαλονίκης.
Ciqual French food composition table version 2012
Παπανικολάου Γ. - Σύγχρονη διατροφή και διαιτολογία - Εκδόσεις Θυμάρι 2009.
https://www.eof.gr/web/guest/gnf http://laneshealth.gr/ingredients/%CE%B2%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7-b3-%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BD%CE%B7
Πηγές φωτογραφιών
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7
https://en.wikipedia.org/wiki/Pellagra
Waring Historical Library of the Medical University of South Carolina, Charleston, SC.