Το πρώτο αρχέγονο κύτταρο γεννήθηκε στο νερό και μαζί του η πιο πρωτόγονη μορφή ζωής, ενώ κάθε στιγμή στο σώμα μας το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων του οργανισμού διεξάγεται σε υδατικό περιβάλλον. Αποτελεί τη βάση του φαινομένου της ζωής έτσι όπως τη γνωρίζουμε και κεφαλαιώδους σημασίας πόρο για την διατήρηση της ισορροπίας και της ομοιόστασης όλων των οικοσυστημάτων και των έμβιων όντων.
Το νερό είναι το πιο συνηθισμένο αλλά και το πιο σημαντικό στοιχείο στη Γη. Καλύπτει το 75% της επιφάνειας της γης και το περισσότερο είναι αλμυρό, μόνον το 3% είναι γλυκό νερό και ένα μέρος αυτού είναι παγωμένο σε παγετώνες και παγόβουνα. Πραγματοποιεί κυκλική πορεία με την εξάτμιση από τις φυσικές δεξαμενές όπως οι ωκεανοί, οι λίμνες, οι ποταμοί, το έδαφος, με την διαπνοή από τα φυτά και τα ζώα, επανερχόμενο τελικά στη γη με τη μορφή ατμοσφαιρικών κατακρημνίσεων όπως βροχή, χιόνι, χαλάζι, δροσιά.
Οι πόλεμοι για το νερό
Ιστορικά το νερό αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα στρατηγικό στοιχείο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι κατακτητές ζητούσαν συμβολικά γη και ύδωρ, δηλαδή άνευ όρων παράδοση στεριάς και θάλασσας…
Πολλοί έχουν προβλέψει ότι το καθαρό νερό θα γίνει το πετρέλαιο του μέλλοντος καθιστώντας τον Καναδά με τα πλεονάζοντα αποθέματα νερού την πιο πλούσια χώρα του πλανήτη. Στις επόμενες δεκαετίες προβλέπεται ραγδαία αύξηση του πληθυσμού. Τα έξι δισεκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη μας αναμένεται, μέχρι το 2025, να γίνουν εννέα δισεκατομμύρια. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Επιτροπή Νερού, για να καλύψουμε τις ανάγκες του πληθυσμού απαιτείται αύξηση των αποθεμάτων του γλυκού νερού κατά 20%. Όμως αυτά αντί να αυξάνονται μειώνονται συνεχώς. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι στον πλανήτη θα ξεσπάσουν σύντομα μια σειρά από "πολέμους του νερού", καθώς κάθε κράτος θα προσπαθήσει ν' αποκτήσει τον αποκλειστικό έλεγχο των πολύτιμων αποθεμάτων.
"Σ' ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν πάνω από 214 ποταμοί που περνούν από τουλάχιστον δύο χώρες. Όμως, δεν μπορεί να επιβληθεί κανένας κανονισμός που να καθορίζει τη διανομή και τη χρήση αυτών των διεθνών υδάτων", αναφέρει η Σάντρα Πόστελ, η οποία εργάζεται ως βασική ερευνήτρια στην αμερικανική περιβαλλοντολογική οργάνωση Worldwatch Institute.
Η Μέση Ανατολή αναμένεται ότι θα είναι μια από τις πρώτες περιοχές στον πλανήτη όπου θα δημιουργηθεί ένταση σχετικά με το νερό. Ο πρώην Ισραηλινός πρόεδρος Γιτζάκ Ράμπιν δήλωσε κάποτε ότι ακόμα κι αν δεν υπήρχε άλλη αιτία, το νερό θα αρκούσε για να προκαλέσει πόλεμο μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων.
Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης έχει καθορίσει περισσότερα από εβδομήντα πιθανά σημεία συρράξεων με αιτία το νερό. Σ' αυτά περιλαμβάνονται τα εξής:
Ο ποταμός Κολοράντο (σύγκρουση μεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ).
Ο ποταμός Παρανά (σύγκρουση μεταξύ Αργεντινής και Βραζιλίας).
Οι ποταμοί Τίγρης και Ευφράτης (σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ).
Ο ποταμός Ιορδάνης (σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιορδανίας).
Ο ποταμός Νείλος (σύγκρουση μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας).
Το Δέλτα του Οκοβάνγκο (σύγκρουση μεταξύ Ναμίμπιας και Μποτσουάνας).
Ο ποταμός Γάγγης (σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Μπαγκλαντές).
Ο ποταμός Μεκόνγκ (σύγκρουση μεταξύ Καμπότζης, Λάος, Ταϊλάνδης και Βιετνάμ).
Διένεξη επίσης υπάρχει ανάμεσα στην Ελλάδα και τους βόρειους γείτονές μας για τα νερά του Αξιού ποταμού. Η αξία βέβαια του νερού είναι σχετικά υποτιμημένη στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες όπου η ένδεια και ή κακή ποιότητα του νερού έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις θυμίζοντας εικόνες από την Αποκάλυψη του Ιωάννη… Κάθε χρόνο 3.400.000 άνθρωποι πεθαίνουν στον κόσμο από την ανεπάρκεια του νερού ή από την κακή ποιότητά του. Στην Ιαπωνία το νερό είναι πλούσιο σε νιτρικά με αποτέλεσμα να κάνει θραύση ο καρκίνος του στομάχου. Στα «κόκκινα» ήδη βρίσκονται και αρκετές «γεωργικές περιοχές» στην Ελλάδα, λόγω της κατάχρησης των χημικών λιπασμάτων (νιτρική αμμωνία) επιβαρύνοντας έτσι τον υδροφόρο ορίζοντα και αυξάνοντας τα καρκινογόνα στο νερό και στα διάφορα γεωργικά προϊόντα.
Λαϊκή θυμοσοφία και νερό
Ο σοφός λαός μας αντιλαμβανόμενος την άρρηκτη σχέση του νερού με την ζωή έχει επινοήσει άπειρες ιδιωματικές και παροιμιακές εκφράσεις με τη λέξη «νερό» ή «ύδωρ». Παραθέτω μερικές από αυτές:
Ρίχνω νερό στο κρασί μου / δεν δίνει του αγγέλου του νερό / είναι του γλυκού νερού / πήγε στη βρύση και νερό δεν ήπιε / έβαλε το νερό στ' αυλάκι / το ξέρει - το έμαθε νεράκι / κι εγώ θα κουβαλώ στο γάμο σου νερό με το κόσκινο / κάνει νερά / πίνω νερό στ’ όνομά του / ρίχνω νερό στο μύλο του / χάσαμε τα νερά μας, είμαστε έξω από τα νερά μας / πνίγεται σε μια κουταλιά νερό / έκανε μια τρύπα στο νερό / μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό / σαν τα κρύα τα νερά / τον φέρνω με τα - στα νερά μου / ήπιε το αμίλητο νερό / θολώνω τα νερά / ψαρεύω σε θολά νερά / ό,τι είπαμε, νερό κι αλάτι / τάραξε τα λιμνάζοντα ύδατα / έδωσε γη και ύδωρ / το αίμα του έγινε νερό / το αίμα νερό δεν γίνεται / πάω προς νερού μου / έσπασαν τα νερά / είπαμε το νερό νεράκι.
Φυσικές ιδιότητες
Το νερό μέχρι το 18ο αιώνα θεωρούνταν ως στοιχείο. Πρώτος ο πατέρας της νεότερης χημείας Λαβουαζιέ απέδειξε ότι είναι ένωση του υδρογόνου και του οξυγόνου. Το μόριο Η2Ο είναι ίσως ο πιο γνωστός χημικός τύπος. Πρόκειται για μια απλούστατη χημική ένωση, με θαυμαστές ιδιότητες που δεν έχουμε ακόμα πλήρως κατανοήσει.
Για παράδειγμα, το νερό είναι η μοναδική συνηθισμένη ουσία που όταν παγώνει διαστέλλεται, αντί να συστέλλεται.
Τα μόρια του νερού έχουν την ιδιότητα να μην απορροφούν το ορατό φως, για αυτό το νερό είναι σχεδόν διαφανές. Αντίθετα, το χρώμα της θάλασσας και των λιμνών καθορίζεται συνήθως από άλλους παράγοντες, όπως το γαλάζιο του ουρανού.
Αν και είναι σχεδόν διαφανές, το νερό επιδρά πάνω στο φως. Επιβραδύνει την ταχύτητά του και του αλλάζει διεύθυνση. Ακριβώς αυτή η ιδιότητά του, που ονομάζεται διάθλαση, εξηγεί γιατί τα κουπιά μιας βάρκας όταν είναι μισοβυθισμένα στο νερό μάς φαίνονται σαν σπασμένα. Χάρη στη διάθλαση απολαμβάνουμε και το φαινόμενο του ουράνιου τόξου. Οι ακτίνες του ήλιου εισέρχονται στα σταγονίδια του νερού που βρίσκονται στον αέρα και διαθλώνται. Επειδή όμως το κάθε χρώμα διαθλάται διαφορετικά - αυτή η ιδιότητα ονομάζεται σκέδαση - βλέπουμε στο ουράνιο τόξο τα χρώματα διαχωρισμένα το ένα δίπλα στο άλλο.
Η επιφάνεια του νερού φαίνεται σαν να είναι καλυμμένη από μια μεμβράνη ικανή να συγκρατεί πευκοβελόνες, φύλλα και έντομα. Φυσικά, δεν υπάρχει καμιά μεμβράνη. Πρόκειται για το φαινόμενο της επιφανειακής τάσης που οφείλεται σε απλή έλξη μεταξύ των μορίων.
Ένα ακόμα αξιοπερίεργο είναι το τριχοειδές φαινόμενο. Χάρη σ´ αυτό το νερό μπορεί να "γαντζώνεται" σε επιφάνειες όπως εκείνη των στενών γυάλινων σωλήνων. Αυτό συμβαίνει γιατί τα μόρια του νερού έλκονται από τα μόρια του γυαλιού.
Η βιολογία του 60% του βάρους μας…
Το νερό αντιπροσωπεύει το 60-70% του σωματικού βάρους ενός άνδρα και το 50-60% περίπου μίας γυναίκας. Ένα μυώδες σώμα περιέχει περισσότερο νερό σε αντίθεση με το σώμα ενός παχύσαρκου ανθρώπου. Αποτελεί το 90% του βάρους του αίματος, το 85% του εγκεφάλου μας, το 75% των μυών και το 70% του δέρματος (είναι σίγουρα πιο αποτελεσματικό και πιο οικονομικό από την κάθε ενυδατική κρέμα...).
Επίσης το νερό βρίσκεται σε όλες τις τροφές (ακόμα και στο αλεύρι 12%) και δεν έχει θερμίδες. Παραδείγματα τροφίμων με μεγάλο ποσοστό νερού είναι το γάλα που περιέχει 87%, οι πατάτες 78%, τα αβγά 74%, τα λαχανικά και τα φρούτα μέχρι 93% νερό.
Είναι στοιχείο ταυτόσημο με τη ζωή και η έλλειψή του είναι ασύμβατη με την ζωή του κάθε κυττάρου ή οργανισμού γενικότερα. Είναι απαραίτητο για την αποτοξίνωση του οργανισμού κυρίως λόγω της συμβολής του στην καλή λειτουργία των νεφρών και της εξουδετέρωσης των ελευθέρων ριζών, που θεωρούνται η κύρια αιτία της γήρανσης. Βοηθά στην πέψη – απορρόφηση των τροφών και γενικότερα στην καλή λειτουργία του εντέρου (αποφυγή της δυσκοιλιότητας). Επίσης μεταφέρει τα θρεπτικά συστατικά αρδεύοντας όλους τους ιστούς του σώματος, συμμετέχοντας στην ανταλλαγή της ύλης και διατηρώντας τον όγκο του αίματος.
Αποτελεί τον κύριο ρυθμιστή της θερμοκρασίας του σώματος μέσω της εφίδρωσης που προκαλείται από την αύξηση της σωματικής θερμοκρασίας λόγω υψηλών θερμοκρασιών ή έντονης άσκησης. Τα εγκεφαλικά κύτταρα που ελέγχουν την εφίδρωση ενεργοποιούνται και οι ιδρωτοποιοί αδένες αποβάλουν νερό στο δέρμα που εξατμιζόμενο μειώνει την θερμοκρασία του σώματος, αυξάνοντας την συγκέντρωση αλατιού στο αίμα προκαλώντας την αίσθηση της δίψας. Αν δεν γίνει αναπλήρωση του νερού οι σωματικές λειτουργίες καταρρέουν. Υπολογίζεται ότι για κάθε μείωση των σωματικών υγρών κατά 10% η απόδοση μειώνεται κατά 50%, ενώ μείωση κατά 20% προκαλεί θερμοπληξία ή και θάνατο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΟ» 1/2010
Πηγές
Εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΑ 7/2001. Νερό…η κοιτίδα της ζωής. Νατσιούλης Αθανάσιος
Περιοδικό focus - Οι πόλεμοι του νερού
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C
Πηγές φωτογραφιών
http://filosofia-erevna.blogspot.gr/2011/03/blog-post_7437.html
http://toneropigizois.blogspot.gr/
www.ibm.com/smarterplanet/gr/el/water_management/ideas/
http://antikleidi.com/2011/10/01/heartbreakinglypictures/
http://antikleidi.com/2011/10/01/heartbreakinglypictures/
http://anoixti-matia.blogspot.gr/2012/11/blog-post_3417.html
http://exeldim.site40.net/exelixi/genika/eksel_kyt_a.htm