Πόσο νερό πίνουμε και πόσο θα έπρεπε να πίνουμε;
Υπολογίζεται ότι μόνο το 10% των ανθρώπων πίνουν 8 ποτήρια νερό την ημέρα, ενώ πάνω από το μισό του πληθυσμού πίνει μόνο 1-4 ποτήρια τη μέρα. Περίπου δύο λίτρα νερό απαιτούνται για την καθημερινή αναπλήρωση των απωλειών από την αναπνοή την εφίδρωση και την αποβολή υγρών και στερεών. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού δημιουργούνται καθημερινά περίπου 500 ml νερού. Σύμφωνα με έναν εμπειρικό κανόνα απαιτείται 1 ml νερού για κάθε kcal (θερμίδα) που προσλαμβάνουμε. Οπότε δεδομένου ότι ο μέσος άνδρας απαιτεί 2.500 kcal / ημέρα, συνεπώς χρειάζεται 2,5 λίτρα νερό. Αντίστοιχα για την μέση γυναίκα απαιτούνται 1800 kcal / ημέρα και 1,8 λίτρα νερό.
Ειδικά για τους ηλικιωμένους επειδή οι μηχανισμοί της αίσθησης της δίψας υπολειτουργούν καλό είναι να λαμβάνουν τακτικά υγρά προκειμένου να αποφύγουν μια ενδεχόμενη αφυδάτωση, σύσταση που ισχύει και για τους αθλητές επειδή η δίψα κατά την διάρκεια της έντονης άσκησης είναι αναξιόπιστος δείκτης απώλειας νερού, αφού ο μηχανισμός της δίψας υπολείπεται χρονικά της πραγματικής ανάγκης.
Ποιοτικά χαρακτηριστικά
Για την εκτίμηση της ποιότητας του νερού έχουν καθιερωθεί προδιαγραφές και μέθοδοι ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές που αφορούν τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά που είναι τα εξής:
- Η όψη. Δηλαδή η γενική εμφάνιση του νερού.
- Το χρώμα. Το νερό είναι άχρωμο, αλλά στρώματα νερού πάχους μεγαλύτερου των
2 μέτρων φαίνονται κυανόχροα .
- Η θολότητα. Δηλαδή η έλλειψη διαύγειας η οποία οφείλεται σε αιωρούμενες ουσίες
(κολλοειδή). Το νερό διαλύει μεγάλο αριθμό ουσιών, στο πέρασμά του φθείρει και διαβρώνει πετρώματα και εδάφη εμπλουτιζόμενο έτσι με άλατα, οργανικά και ανόργανα κολλοειδή.
- Η οσμή και η γεύση αποτελούν τα σημαντικότερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά
του πόσιμου νερού. Ανάλογα με το είδος και την ποσότητα των ξένων υλών
ενδέχεται να αποκτήσει ανεπιθύμητες γεύσεις και οσμές οφειλόμενες :
α) σε αποσυνθεμένους φυτικούς και ζωικούς ιστούς από την δράση
μικροοργανισμών.
β) στην μεγάλη συγκέντρωση άλατος (χλωριούχου νατρίου) όπως στο θαλάσσιο
και τα διάφορα υφάλμυρα νερά.
 |
| Φώτο : Πετρούλας Χρίστος |
δυσάρεστη μεταλλική γεύση και όψη στον καφέ το τσάι τα αφεψήματα καθώς και στα ποτά (ουίσκι) που περιέχουν τανίνες.
δ) στην ύπαρξη θεϊκών αλάτων που προσδίδουν θειούχες οσμές, (το υδρόθειο
μυρίζει σαν σάπιο αυγό και γίνεται αντιληπτό σε απειροελάχιστες
συγκεντρώσεις).
ε) στην αλκαλικότητα του νερού που αντιδρά και εξουδετερώνει την γεύση των
αεριούχων οξύποτων. Επίσης εμποδίζει την κανονική έκλυση διοξειδίου του
άνθρακα των μη αλκοολούχων αεριούχων ποτών που παρασκευάζονται από
φυσικά μεταλλικά νερά καθιστώντας τα ανούσια και ξεθυμασμένα. Ροφήματα
καφέ και τσαγιού γίνονται υπερβολικά σκοτεινόχρωμα με δριμεία γεύση πού
συγκαλύπτει την πραγματική γεύση και οσμή.
στ) στην υπερχλωρίωση του νερού των υδραγωγείων που αναδίδει οσμή χλωρίου.
- Η θερμοκρασία που εξαρτάται από το βάθος προέλευσης και από τις συνθήκες διατήρησης. Το νερό πρέπει να πίνεται δροσερό σε θερμοκρασία 9-12 C.
Προδιαγραφές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το νερό και μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση mg/l
Θολότητα - 25
Οσμή / Δοκιμή - Όχι δυσάρεστη
Γεύση / Δοκιμή - Όχι δυσάρεστη
Σίδηρος (Fe) - 1
Μαγγάνιο (Μn) - 5
Χαλκός (Cu) - 1.5
Ψευδάργυρος (Zn) - 15
Ασβέστιο (Ca) - 200
Μαγνήσιο (Mg) - 150
Θειικά (SO4) - 400
Χλώριο (Cl) - 600
Φαινόλες - 0.002
pH - <6.5 ή >9.2
Φθόριο (F) - 1.5
ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Αρσενικό (As) - 0.05
Βάριο (Ba) - 1
Κάδμιο (ca) - 0.01
Χρώμιο (Cr) - 0.05
Κυανιούχα (CN) - 0.20
Μόλυβδος (Pd) - 0.05
Σελήνιο (Se) - 0.01
Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά
- Η ειδική αγωγιμότητα που οφείλεται στα μεταλλικά άλατα που το καθιστούν καλό αγωγό του ηλεκτρισμού σε αντίθεση με το απεσταγμένο που έχει υψηλή ηλεκτρική αντίσταση. Η αγωγιμότητα χρησιμοποιείται ως μέτρο του βαθμού καθαρότητας και διαβρωτικότητας του νερού.
- Τα ανόργανα συστατικά και πως επηρεάζουνε την σκληρότητα
Τα φυσικά νερά περιέχουν συνήθως διάφορα μέταλλα όπως, ασβέστιο, μαγνήσιο, νάτριο και κάλιο, που μπορούν να συνδυαστούν αδιακρίτως μεταξύ τους με τα δισανθρακικά, θειικά, χλωριούχα και νιτρικά και να δώσουνε τα ανάλογα άλατα. Ως μονάδα μέτρησής τους χρησιμοποιείται το ppm (χιλιοστόγραμμα ανά λίτρο). Η ποσότητα των διαλυμένων στο νερό αλάτων κυρίως του ασβεστίου και μαγνησίου και δευτερευόντως του σιδήρου και αργιλίου, αποδίδουν στο νερό μια σειρά ιδιοτήτων οι οποίες εκφράζονται με τον όρο σκληρότητα. Υπεραπλουστεύοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι σκληρό είναι το νερό που περιέχει πολλά άλατα.
Η σκληρότητα μετριέται σε γαλλικούς, γερμανικούς και αγγλικούς βαθμούς:
1 γαλλικός βαθμός = 0.01g ανθρακικού ασβεστίου/l νερού.
1 γερμανικός βαθμός = 0.01g οξειδίου του ασβεστίου/l νερού.
1 αγγλικός βαθμός = 0.01g ανθρακικού ασβεστίου/700ml νερού.
Κατάταξη του νερού με βάση την ολική σκληρότητα σε γαλλικούς βαθμούς.
Πολύ μαλακό: 0-7
Μαλακό: 7-14
Ημίσκληρο: 14-22
Σχεδόν σκληρό: 22-32
Σκληρό: 32-54
Πολύ σκληρό: >54
Τα πολύ σκληρά νερά είναι ακατάλληλα για πόση. Επίσης τα σκληρά νερά δρουν διαβρωτικά στα αλουμινένια ή λευκοσιδηρά κουτιά (κονσέρβες) συσκευασίας των τροφίμων, προκαλούν κακό βρασμό στα όσπρια, ενώ το σαπούνι δεν αφρίζει εύκολα ή και καθόλου.
- Το pH (πεχά), είναι το μέτρο της οξύτητας (δηλαδή πόσα ιόντα υδρογόνου περιέχει) και της αλκαλικότητας (ιόντα υδροξυλίου). Διαφέρει ανάλογα με την σύσταση του εδάφους της διαδρομής και άντλησής του. Το pH των νερών κυμαίνεται από 6 στα ελαφρά όξινα έως και μεγαλύτερο του 9.5 σε πολύ αλκαλικά νερά. Το pH του νερού που διανέμεται από τον οργανισμό ύδρευσης κυμαίνεται από 7-7.6, είναι δηλαδή ελαφρά αλκαλικό.
Από την σκοπιά του Διατροφολόγου…
Tα κύρια άλατα και η δράση τους
Mαγνήσιο
Tο μαγνήσιο είναι ένα σημαντικό ανόργανο στοιχείο το οποίο συμμετέχει στην δομή και στην ανάπτυξη των οστών. Επίσης παίρνει μέρος σε πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού, όπως ο μεταβολισμός του καλίου, της βιταμίνης D, των πρωτεϊνών και της γλυκόζης. Λόγω της αποθήκευσής του στα οστά σπάνια παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις. Τα συμπτώματα από την έλλειψή του είναι μυϊκές διαταραχές, όπως οι σπασμοί, ακόμα και επιληπτικές κρίσεις. Σε πιο ήπιες μορφές έλλειψης παρατηρούνται εύκολη κόπωση, κράμπες, ναυτία και ανορεξία.
H συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη μαγνησίου για έναν υγιή ενήλικο φτάνει τα 420 mg. H υπερδοσολογία μαγνησίου δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί κάποιο πρόβλημα στην υγεία, μπορεί όμως να έχει καθαρτική δράση, όταν η δόση υπερβαίνει τα 3 γραμμάρια ημερησίως. Προτιμήστε τα νερά των οποίων η περιεκτικότητα σε μαγνήσιο είναι μεγαλύτερη από 50 mg ανά λίτρο.
Aσβέστιο
Tο ασβέστιο αποτελεί ένα από τα βασικά δομικά υλικά των οστών και των δοντιών. Παίζει επίσης ρόλο στην καλή λειτουργία του μυϊκού και του νευρικού συστήματος. H έλλειψη ασβεστίου γίνεται φανερή κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες. Πιο προσεκτικές ως προς την επαρκή πρόσληψη ασβεστίου πρέπει να είναι οι γυναίκες. Αν και οι ανάγκες τους σε ασβέστιο είναι ίδιες με εκείνες των ανδρών, πρέπει να αυξάνουν την πρόσληψη ασβεστίου κατά την εμμηνόπαυση, οπότε αυξάνεται ο κίνδυνος οστεοπόρωσης.
Ένας υγιής ενήλικας χρειάζεται περίπου 1.000 mg ασβεστίου την ημέρα, ενώ οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση πρέπει να αυξήσουν την πρόσληψη σε 1.500 mg. Αν παίρνετε περισσότερο ασβέστιο, κατά κανόνα δεν υπάρχει πρόβλημα, γιατί ο οργανισμός αποβάλλει την περιττή ποσότητα μέσω των ούρων. Εξαίρεση αποτελούνε τα άτομα με προδιάθεση για λιθιάσεις του ουροποιητικού στα οποία αυξάνεται η πιθανότητα σχηματισμού πέτρας. Tα γαλακτοκομικά είναι σίγουρα η βασικότερη και αναντικατάστατη πηγή πρόσληψης ασβεστίου, μπορείτε όμως να πάρετε σημαντική ποσότητα και από το νερό. Προτιμήστε τα νερά των οποίων η περιεκτικότητα σε ασβέστιο είναι μεγαλύτερη από 100 mg ανά λίτρο.
Tο νάτριο είναι σημαντικό για τον οργανισμό, γιατί συμβάλλει στο να διατηρείται η οξεο-βασική ισορροπία (pH) και να είναι σταθερός ο όγκος των υγρών του σώματός μας. H έλλειψη νατρίου προκαλείται κυρίως λόγω έντονης εφίδρωσης και μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες, ναυτία και τάση για εμετό, ενώ επηρεάζει και το νευρικό σύστημα.
H συνιστώμενη ποσότητα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 500 mg νατρίου την ημέρα. Εντούτοις, ο σύγχρονος τρόπος διατροφής οδηγεί τους περισσότερους σε υπερκατανάλωση νατρίου (κυρίως με τη μορφή του αλατιού), με αποτέλεσμα όχι μόνο να καλύπτουμε, αλλά συνήθως να ξεπερνούμε τη συνιστώμενη ποσότητα. H ύπαρξη του νατρίου στο νερό είναι συνήθως πολύ μικρή· παρ’ όλα αυτά, όμως, όσα νερά περιέχουν αρκετό νάτριο θα πρέπει να αποφεύγονται από τα υπερτασικά άτομα, αφού η υπερκατανάλωση νατρίου συνδέεται με αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των οιδημάτων (κατακράτηση νερού).
Αν είστε υπερτασικοί, προτιμήστε τα νερά των οποίων η περιεκτικότητα σε νάτριο είναι μικρότερη από 10 mg ανά λίτρο.
Συνοψίζοντας σε ότι αφορά την θεραπευτική διάσταση, η πόση νερών πλούσιων σε ασβέστιο και μαγνήσιο ενδείκνυνται σε περιπτώσεις καρδιακών παθήσεων, ενώ αντενδείκνυνται σε περιπτώσεις λιθιάσεων του ουροποιητικού. Τα δε νερά πλούσια σε νάτριο πρέπει να αποφεύγονται από τους υπερτασικούς.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΟ» 1/2010
Πηγές
Εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΑ 7/2001. Νερό…η κοιτίδα της ζωής. Νατσιούλης Αθανάσιος
Εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΑ 8/2006. Τα μεταλλικά νερά & οι ιδιότητες τους. Νατσιούλης Αθανάσιος
Γενικός ποιοτικός έλεγχος τροφίμων – Ι. Καζάζη.
Πρακτικά βορειοελλαδικού συνεδρίου διαιτολογίας 1998.
www.vita.gr/. Ποιο μεταλλικό νερό είναι καλό για σας; Βόντα Χ.
www.vita.gr/. Εμφιαλωμένο νερό: Πριν ξεδιψάσω, πρέπει να διαβάσω. Ψάλτη Ν.
Πηγές φωτογραφιών
http://diatrofikaiygeia.blogspot.gr/2010_09_01_archive.html
http://zerowastezone.blogspot.gr/2013/05/zero-water-waste-more-than-goal.html
http://photoleme.ning.com/photo/alykhes-antanhaklase-2?context=latest
http://www.rethymno.gr/municipality/deyar/water-supply.html
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=262708
http://www.healthyprotocols.net/_membersfiles/WEB%20Files/Working%20WEB%20Files/ph.htm
http://kids.britannica.com/elementary/art-164376/Pure-sodium-is-a-soft-silvery-white-metal
http://kids.britannica.com/comptons/article-9275611/magnesium