Βιταμίνη Κ...ότι θα έπρεπε να ξέρετε.

Για το άρθρο συνεργάστηκαν οι Διατροφολόγοι Νατσιούλης Αθανάσιος και Τσαπανίδου Μαρία.

Το 1929 ο Δανός Dam, περιέγραψε μια αιμορραγική πάθηση στα κοτόπουλα, η οποία υποχωρούσε με την χορήγηση τριφυλλιού. Το όνομα της βιταμίνης Κ οφείλεται στο πρώτο γράμμα της γερμανικής λέξης "Koagulation" που σημαίνει πήξη, λόγω της αντιαιμορραγικής της ιδιότητας. 

Η βιταμίνη Κ (κινόνη), είναι ένα κίτρινο έλαιο που συναντάται στην φύση σε 2 μορφές: την Κ1 (φυλλοκινόνη) που απομονώθηκε από το τριφύλλι και βρίσκεται σε φυτά και την Κ2 (μενακινόνη) που απομονώθηκε από σάπια ψάρια και παράγεται από βακτήρια στο έντερό μας, τα οποία υπολογίζεται ότι καλύπτουν το 50% περίπου των αναγκών μας. Υπάρχει επίσης και η Κ3 (μεναδιόνη) που είναι συνθετική, μετατρέπεται στο σώμα μας σε Κ2 και είναι 2-3 φορές πιο ισχυρή από την Κ1 και την Κ2.

Αλληλεπιδράσεις
Η ασπιρίνη, η κουμαρίνη (αντιπηκτικό) και κάποια αντιβιοτικά ανταγωνίζονται την βιταμίνη Κ, ενώ η  απορρόφησή της μειώνεται από τα υπακτικά, τα υποχοληστεριναιμικά και την ορλιστάτη.

Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη: 80 μg άνδρες και 65 γυναίκες.

   Parrish (1980); Haroon ET AL. (1982); USDA (1986).

Ανθεκτικότητα
Η βιταμίνη Κ είναι πρακτικά αδιάλυτη στο νερό, αρκετά θερμοάντοχη, αλλά είναι ευαίσθητη στο υπεριώδες φως, στα οξέα και στα αλκάλια.

Ρόλος
- Η ενεργοποίηση των παραγόντων  ΙΙ, VΙΙ, ΙΧ, Χ (συντίθενται στο ήπαρ) του "καταρράκτη πήξης", απαιτεί την παρουσία της βιταμίνης Κ. Σε περίπτωση αιμοφιλίας, δηλαδή κληρονομικής έλλειψης έστω και ενός από αυτούς τους  πηκτικούς παράγοντες, δεν είναι δυνατή η πήξη του αίματος.

Πηκτικός παράγοντας	Ονομασία
I	Ινωδογόνο
II	Προθρομβίνη
III	Θρομβοπλαστίνη
IV	Ca
V	Προαξελερίνη
VII	Προκονβερτίνη
VIII	Αντιαιμοφιλικός παράγοντας Α
IX	Αντιαιμοφιλικός παράγοντας Β
X	Προθρομβινάση
XI	Προγενέστερη θρομβοπλαστίνη πλάσματος
XII	Παράγοντας Hageman
XIII	Παράγοντας σταθεροποίησης του ινώδους

Παθολογικές καταστάσεις που υπάρχει τάση σχηματισμού θρόμβων αντιμετωπίζονται με αντιπηκτικά, όπως η ηπαρίνη ή η βαρφαρίνη. Η χορήγησή τους απαιτεί τακτικές αιματολογικές εξετάσεις (INR - χρόνος προθρομβίνης), για να αποφευχθούν αιμορραγίες ή θρομβώσεις, όπως επίσης και λήψη συγκεκριμένων ποσοτήτων πράσινων λαχανικών.
- Πιθανολογείται ότι διαθέτει κάποια αντικαρκινική δράση, σε  καρκίνους του ήπατος και του προστάτη.
- Δρα στα ριβοσωμάτια και πιθανόν ρυθμίζει την πρωτεΐνοσύνθεση.
- Εμπλέκεται στον μεταβολισμό του ασβεστίου, των οστών, των  δοντιών, των χόνδρων, των νεφρών και του ήπατος.

Αβιταμίνωση
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ είναι σπάνια γιατί αφενός υπάρχει σε πολλά τρόφιμα και αφετέρου επειδή συντίθεται στο παχύ μας έντερο από μικροοργανισμούς.
Έλλειψή της μπορεί να εμφανισθεί στα βρέφη, γιατί το έντερό  τους είναι στείρο μικροβίων κατά τις πρώτες ημέρες της ζωής τους, για αυτό και τους χορηγείται. Η μακροχρόνια λήψη αντιβιοτικών επίσης, καταστρέφει την  μικροχλωρίδα του εντέρου που θα την παρήγαγε. Η κύρια συνέπεια από την έλλειψη της βιταμίνης Κ, η είναι αύξηση του χρόνου πήξης του αίματος, η αιμορραγία, όπως και  η απώλεια οστικής μάζας.

Υπερβιταμίνωση
Η λήψη της βιταμίνης Κ (Κ1 και Κ2) από τα τρόφιμα είναι απίθανο να εμφανίσει τοξικότητα. Η Κ3 όμως, (από μεγάλες δόσεις  συμπληρωμάτων), μπορεί να προκαλέσει από αιμόλυση, μέχρι και θάνατο.

Πηγές 

Βιταμίνες και μέταλλα - Αγγελικάκης
Σύγχρονη διατροφή και διαιτολογία - Γ. Παπανικολάου 
http://laneshealth.gr/ingredients/%CE%B2%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7-%CE%BA
http://www.chem.uoa.gr/chemicals/chem_warfarin.htm
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7