Ποτά ενέργειας ή παρενέργειας…
Το κατηγορώ….Ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας
● Σύμφωνα με τον Ιωάννη Καψοκαλύβα και την Ευγενία Πεταλά, - Ιατρική Σχολή ΑΠΘ - η κατανάλωση ενεργειακών ποτών μαζί με αλκοόλ αυξάνει την διούρηση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και ταχυκαρδία λόγω της περιεχόμενης καφεΐνης. Παράλληλα «κρύβει» τη μέθη επειδή η ταυρίνη και η καφεΐνη δρουν διεγερτικά μειώνοντας την αποδιοργάνωση που προκαλεί το αλκοόλ και ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ. «Σε ακραίες δε περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο», κατά το διάστημα 1999-2005 καταγράφηκαν από το Κέντρο Δηλητηριάσεων της Ιρλανδίας δύο θάνατοι, έπειτα από κατανάλωση ενεργειακών ποτών. Επιπροσθέτως ο συνδυασμός αλκοόλ-ανθρακικού, συνήθης στα ενεργειακά ποτά έχει την ιδιότητα να αυξάνει την ταχύτητα απορρόφησης του αλκοόλ από τον οργανισμό.
● Αρκετά χρόνια πριν, γνωστό ενεργειακό ποτό εγκλήθη «κατηγορούμενο» για τον θάνατο τριών υγιών νεαρών ανθρώπων στη Σουηδία που μερικές ώρες πριν είχαν καταναλώσει το δημοφιλές ποτό, οι μεν δύο αναμιγνύοντάς το με άφθονη βότκα, ο δε τρίτος αφού ήπιε αρκετά κουτιά μετά από πολύωρη προπόνηση, καταρρίπτοντας τον «μύθο» του «τονωτικού» ποτού των πρωταθλητών. Το 2001 ένας δεκαοκτάχρονος Βρετανός «κατέληξε» μετά από έναν αγώνα μπάσκετ, ενώ λίγες ώρες νωρίτερα είχε πιει 3 κουτιά, ο ιατροδικαστής ζήτησε την διεξαγωγή ερευνών για την επίδραση των «ποτών ενέργειας».
● Από στοιχεία της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, προκύπτει ότι από το 2004 ως το 2010, στην Αυστραλία, 128 άνθρωποι νοσηλεύτηκαν με συμπτώματα που κυμαίνονταν από ταχυπαλμίες μέχρι προβλήματα πέψης έπειτα από αφύσικη διέγερση του οργανισμού τους. Μεταξύ αυτών, οι 20 υπέφεραν από παραισθήσεις ή διάφορες κρίσεις. Οι ασθενείς είχανε μέσο όρο ηλικίας 17 ετών και είχαν ανακατέψει ενεργειακά ποτά με αλκοολούχα. Μετά από αυτό, οι επιστημονικές και ιατρικές αρχές ζήτησαν τα ενεργειακά ποτά, να φέρουν προειδοποιητική σήμανση και τον αριθμό του κέντρου δηλητηριάσεων.
● Σύμφωνα με δημοσίευμα των The New York Times, ο Tom Cabrera, ένας 27χρονος μηχανικός αυτοκινήτων, πίνει κάθε ημέρα ένα κουτί «ενεργειακού» ποτού ονόματι Sobe No Fear, πηγαίνοντας στη δουλειά, και άλλο ένα πριν το γυμναστήριο. Ο ίδιος λέει, ότι πιθανώς δεν θα μπορούσε να περάσει την ημέρα χωρίς ένα «ενεργειακό» ποτό. «Με ανεβάζει», είπε. Το ένα λεπτό σέρνομαι και το επόμενο νιώθω πολύ δυνατός. Εκτός από τις παρενέργειες, αυτό που προκαλεί ανησυχία στους γιατρούς και στους διατροφολόγους είναι ότι μερικοί ειδικοί αποδίδουν την ελκυστικότητά τους στην ικανότητά τους να προκαλούν εθισμό. Μερικές μάρκες ενεργειακών ποτών φτάνουν στο σημείο να διαφημίζουν την ικανότητά τους για πρόκληση εθισμού. «Συναντήστε τον νέο εθισμό σας!
Ενεργειακά ποτά
● Στην έκθεση του τμήματος παιδιατρικής του πανεπιστημίου "Leonard M. Miller School of Medicine" του Μαϊάμι, αναφέρονται περιπτώσεις ανθρώπων που εμφάνισαν σπασμούς, παραισθήσεις, καρδιακά προβλήματα και βλάβη στους νεφρούς και στο ήπαρ, έχοντας καταναλώσει ένα ή περισσότερα ενεργειακά ποτά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι δηλώσεις της βιομηχανίας περί των ευεργετικών ιδιοτήτων του ποτού…ότι ενισχύει την πνευματική και την σωματική απόδοση, αυξάνει τη δυνατότητα συγκέντρωσης, την ταχύτητα αντίδρασης κ.α. είναι αμφισβητήσιμες.
● Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Pediatrics», τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει να πίνουν ενεργειακά ποτά. Η ερευνήτρια δρ. Marcie Beth Schneider επισήμανε ότι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, καφεΐνη και άλλες διεγερτικές ουσίες που μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της πίεσης, των καρδιακών παλμών, ανησυχία, οξυθυμία, υπερκινητικότητα, ακράτεια ούρων κατά τον ύπνο τους και αϋπνία. Η καφεΐνη επίσης, είναι γνωστό ότι αυξάνει την αποβολή ασβεστίου, αναγκαίο για την ανάπτυξη των οστών. Όσο για τα αθλητικά ποτά που σκοπό έχουν να αναπληρώσουν το νερό και τους ηλεκτρολύτες που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της έντονης άσκησης, δεν απευθύνονται σε όλα τα παιδιά, αλλά μόνο σε εκείνα που κάνουν πολύ έντονη αερόβια άσκηση. Τα υπόλοιπα καλό είναι να προτιμούν το νερό.
Ενεργειακά ποτά και παιδιά
● Μελέτη που έγινε το 2007 με θέμα «Γενική Οδοντιατρική» με αντικείμενο την οξύτητα πέντε δημοφιλών ποτών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ισοτονικά ποτά είχαν την ισχυρότερη πιθανότητα διάβρωσης της αδαμαντίνης. εφήβων και νεαρών ενηλίκων που τα δόντια τους είναι πιο επιρρεπή στα οξέα εξαιτίας της πορώδους δομής του σμάλτου των δοντιών τους, με αποτέλεσμα την δημιουργία κίτρινων στιγμάτων πάνω στα περλέ λευκά δόντια.
● Πρόσφατη ανακοίνωση σε περιοδικό για την Υγεία των Φοιτητών στην Αμερική συνέδεσε τα ενεργειακά ποτά με ριψοκίνδυνη συμπεριφορά.
Η ανακοίνωση δεν υποδηλώνει σχέση αιτίου και αιτιατού, δεν ισχυρίζεται ότι η κατανάλωση των συγκεκριμένων ροφημάτων προκαλεί ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, αλλά επισημαίνει ότι οι νέοι που κάνουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση είναι οι ίδιοι που επιδεικνύουν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές όπως σεξ χωρίς προφυλακτικό, χρήση ουσιών κ.ο.κ.
● Αντίθετη άποψη, έχει ο Jose Antonio - διατροφολόγος και αρθρογράφος στο περιοδικό Iron Magazine - ο οποίος υποστηρίζει ότι η κατανάλωση ενός ενεργειακού ποτού 15 λεπτά πριν από την προπόνηση μπορεί να βελτιώσει την αθλητική επίδοση. Επίσης πιστεύει, ότι βελτιώνει την διάθεση και την απόδοση κατά τη διάρκεια μιας κουραστικής και νοητικής εργασίας, ενώ η κοινή αντίληψη ότι είναι επιβλαβή είναι κάτι που δεν έχει αποδειχτεί...
Σύμφωνα με μελέτη που επικαλείται, τα άτομα που κατανάλωναν ενεργειακά ποτά είχαν αυξημένη διάρκεια προσοχής, καλύτερη συγκέντρωση, γρηγορότερη ταχύτητα αντίδρασης και βελτιωμένη μνήμη.
Άλλη έρευνα, εξέτασε την επίδραση της κατανάλωσης ενεργειακού ποτού σε οκτώ αθλητές δύναμης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η κατανάλωση ενός τέτοιου ποτού 10 λεπτά πριν από την προπόνηση μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των επαναλήψεων καθώς και τον συνολικό χρόνο της άσκησης.
Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν τα ενεργειακά ποτά; Συμβουλές για καλύτερη χρήση.
- Καλύτερα να μην καταναλώνονται από τις ευπαθείς - ευαίσθητες ομάδες όπως: έγκυες, θηλάζουσες, παιδιά και ηλικιωμένοι.
- Επίσης από άτομα με προβλήματα υγείας όπως, υπερευαισθησία στην καφεΐνη, υπερτασικοί, με προβλήματα καρδιάς.
- Τα ενεργειακά και τα αθλητικά ποτά δεν προορίζονται για κοινή καθημερινή κατανάλωση, συνίσταται κατανάλωση υπό όρους, μετριοπάθεια στην χρήση και προσοχή:
- Να μην πίνεται μαζί με αλκοολούχα ποτά και κάτω υπό ειδικές συνθήκες (εφίδρωση – αφυδάτωση) όπως μετά από έντονη σωματική άσκηση, γιατί η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες.
- Αποφυγή κατανάλωσης σε συνδυασμό με καφέ και τσάι που περιέχουν και αυτά καφεΐνη, ή σε συνδυασμό με συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα.
- Αποφύγετε την αγορά ενεργειακών ποτών αμφιβόλου ποιότητας και προέλευσης μέσω διαδικτύου, η οποία είναι δυνατόν να εγκυμονεί κινδύνους. - Είναι απαραίτητο να διαβάζουμε τις ετικέτες! Εάν δεν αναγράφεται η ακριβής ποιοτική και ποσοτική σύσταση δεν θα πρέπει να αγοράζουμε το προϊόν. Πρέπει να γνωρίζουμε εάν τα συστατικά του προϊόντος είναι νόμιμα και ασφαλή. Να αποφεύγουμε την αγορά προϊόντων των οποίων οι ισχυρισμοί είναι ανυπόστατοι, ανεπαρκείς ή αβάσιμοι! Αν το προϊόν εμφανίζεται να παρέχει υπερβολικά πλεονεκτήματα, το πιθανότερο είναι πως δεν ισχύουν!
Συνοψίζοντας
● Το νερό ενυδατώνει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο ποτό αλλά δεν αποδίδει ούτε ενέργεια (καλό και κακό…) ούτε ιδιαίτερα ηλεκτρολύτες. Είναι η καλύτερη επιλογή για χαμηλής έντασης και διάρκειας ασκήσεις. Για το απαραίτητο συμπλήρωμα ενέργειας το νερό μπορεί να συνδυαστεί με μικρά κομμάτια φρούτου ή γλυκού σνακ. Για τον περισσότερο κόσμο που δεν ασχολείται συστηματικά με κάποιο άθλημα και απλώς πηγαίνει γυμναστήριο δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, το νερό μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε ενυδάτωση. Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τη μέτρια χρήση ισοτονικών ποτών.
Για αθλήματα που περιλαμβάνουν έντονη αερόβια άσκηση, συνεχή ή με μικρά διαλείμματα, όπως το τένις και το ποδόσφαιρο, τα ισοτονικά ποτά είναι μία ασφαλής και αποτελεσματική επιλογή για ενυδάτωση. Επιπλέον παρατείνουν την αθλητική απόδοση, επιταχύνουν την αποθεραπεία του οργανισμού μετά την άσκηση και συμβάλλουν στην ισορροπία αλάτων.
Το ιδανικό συμπλήρωμα υδατανθράκων, είναι ισοτονικό διάλυμα με περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες 6-8% και περίπου 0,2 % αλάτι. H προσθήκη πρωτεϊνών (περίπου 2%) ίσως αυξάνει ακόμη περισσότερο την αντοχή. Ισοτονικά είναι τα διαλύματα (ποτά) που η συγκέντρωσή τους (πυκνότητα) είναι ίδια με αυτή του αίματος 6 - 8%.
Με τι ρυθμό το πίνουμε;
Κατά την διάρκεια της άσκησης, 1 L υγρού ή 60 g υδατανθράκων την ώρα
μοιρασμένα σε 4 δόσεις. Μετά την άσκηση, συνεχίζουμε την πρόσληψη ισοτονικού διαλύματος για 4-6 ώρες με τον ίδιο ρυθμό.
Εναλλακτικές λύσεις…πόσο καλές είναι;
Καφές και τσάι - Ο καφές και το τσάι αποτελούν ισχυρά διουρητικά και με τον ίδιο μηχανισμό με τα ενεργειακά ποτά οδηγούν στην απώλεια χρήσιμων ιόντων για την μυική συστολή (όπως ασβεστίου) από τον οργανισμό κάτι που σαφώς δεν βοηθά στην ενυδάτωση. Υπάρχουν ενδείξεις, ότι το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού μειώνει το σωματικό λίπος και αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. (Μούγιος).
Φυσικοί χυμοί - Ένα μείγμα φυσικού χυμού και μεταλλικού νερού 50-50 ή 200 ml πολτού από φρούτα, 800ml νερό και 1γρ αλάτι, αποτελούν φυσικά υποκατάστατα ενός αθλητικού ποτού που μπορεί να κάνει τα ίδια πράγματα…ίσως και καλύτερα γιατί είναι φυσικό και περιέχει μεγαλύτερη ποικιλία θρεπτικών συστατικών, των οποίων εκμεταλλευόμαστε την συνεργική δράση και χωρίς να μας παραμυθιάζει…
Τα ποτά ενέργειας και αθλητικά ποτά, αποτελούν μια μεγάλη και ετερογενή κατηγορία προϊόντων - από πλευράς ποσοτικής και ποιοτικής σύστασης - που είναι σχεδιασμένα να αναπληρώνουν και να καλύπτουν (σε διάφορο βαθμό) τις ανάγκες των αθλούμενων και μη σε νερό, υδατάνθρακες, ηλεκτρολύτες, βιταμίνες κ.α., ότι χρειάζεται δηλαδή για να αντιμετωπίσει τις απώλειες της εφίδρωσης αποφεύγοντας μια ενδεχόμενη αφυδάτωση, κράμπες και υποτονικότητα.
Ο γράφων ποτέ δεν πίστεψε ότι κάποιο ποτό δύναται να μας κάνει «ιπτάμενους» ή έστω να τροποποιήσει δραστικά την σωματική-ψυχολογική και γενικότερη κατάσταση του οργανισμού.
Όλα αυτά ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας των πραγματικά δαιμόνιων και ευρηματικών διαφημιστών, που μέσω των διαφημιστικών μηνυμάτων τους που δεν φείδονται στις υποσχέσεις τους, κατόρθωσαν εισβάλλουνε στο συλλογικό μας ασυνείδητο και να «υποβάλλουν» το φιλοθεάμον κοινό, που απ’ ότι φαίνεται εύκολα αναθέτει την κηδεμονία της σκέψης του σε κάποιους άλλους, που δεν δυσκολεύονται να την κεφαλαιοποιήσουν…μυθοποιώντας το προϊόν, που σαφώς κάνει πολύ λιγότερα από όσα υπόσχεται και κάποιες φορές μπορεί να είναι και επικίνδυνο…
Το επιμύθιο
"Eκείνοι που γοητεύτηκαν από την εξάσκηση χωρίς την αρωγή της επιστήμης είναι σαν τον κυβερνήτη πλοίου, που χωρίς πηδάλιο ή πυξίδα δεν ξέρει πού ακριβώς πάει."
Leonardo Da Vinci
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΑ – 6/2012
Πηγές
Ποτά ενέργειας ή παρενέργειας – Νατσιούλης Αθανάσιος - εφημερίδα ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΑ - 8/2002
www.ygeia-blog.gr/somatikh-ygeia/epikindino-kokteil-energiaka-pota-kai-alkool.html
www.kamikazi.gr/2012/01/blog-post_6321.html#ixzz1kkM3Nm3J
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_08/01/2006_169226
www.philenews.com/el-gr/Ygeia/1152/59665/ta-energeiaka-pota-kryvoun-kindynous
Περιοδικό HEALTHY WAY,τεύχος 18,Ιουλιος 2008.
diatrofi.gr
www.stivoz.com/
www.vita.gr/html/ent/733/ent.14733.asp
www.ironmanmagazine.com
Γενικό Χημείο του Κράτους - Ιστοσελίδα: www.moh.gov.cy/sgl
www.zougla.gr/ygeia/article/isotonika-pota-ke-dontia
www.oneman.gr/keimena/men_s_only/body/article1475537.ece
Πηγές φωτογραφιών
http://www.sodahead.com/living/do-you-use-energy-drinks/question-1623743/?page=3&link=ibaf&q=&esrc=s
http://www.ropa-ciclismo.com/blog/page/32/
http://www.momyz.gr/article.php?articleId=2520
http://hayashidapt.blogspot.gr/2013/05/energy-drinks-good-or-bad-for-fitness.html
http://www.clickatlife.gr/story.aspx?id=2241133
http://www.afipnisis.gr/ta-rodia-diegeiroun-tis-aisthiseis-t2260.html