Ορισμός - Ετυμολογία - Ιστορία - Είδη.
Η φραουλιά (Fragaria vesca) ή χαμαικέρασος, είναι ποώδες, αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό της οικογένειας των ροδωειδών. Στην Ευρώπη, άγριες φράουλες από τις Άλπεις πρωτοκαλλιεργήθηκαν τον Μεσαίωνα στη Ρώμη, ενώ ετυμολογικά η λέξη φράουλα προκύπτει από την Ιταλική λέξη «fragola».
O καρπός, τα φύλλα και οι ρίζες της φραουλιάς χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες στην παρασκευή φαρμάκων για τη διάρροια, χωνευτικών, λοσιόν για το δέρμα, επιθεμάτων για τα εγκαύματα, ενώ ο χυμός της χρησιμοποιούνταν στη λεύκανση των δοντιών.
Στην Ελλάδα συναντάται συχνά σε λοφώδεις, δασώδεις και ημιδασώδεις περιοχές η αυτοφυής ευρωπαϊκή φράουλα, που διακρίνεται για τους μικρούς γλυκούς και αρωματικούς της καρπούς. Μετά από πολλές διασταυρώσεις με αντίστοιχα ιθαγενή φυτά της Αμερικής και ειδικά της Χιλής που θεωρείται η πατρίδα της, δημιουργήθηκε μία ποικιλία με μεγάλους καρπούς γνωστή ως «Ανανάσα», ενώ έχουν καταγραφεί περισσότερες από 600 ποικιλίες φράουλας,
Μεγάλες εκτάσεις φράουλας καλλιεργούνται στην Μακεδονία (Ν. Πιερίας, Ημαθίας, Φλώρινας), στην Δυτική και Στερεά Ελλάδα (Ν. Άρτας, Πρέβεζας, Μεσολογγίου, Αμφίσσης), στην Πελοπόννησο (Ν. Πάτρας, Μεσσηνίας και Λακωνίας), καθώς και σε άλλα μέρη. Η συνολική καλλιεργούμενη έκταση στην Ελλάδα, είναι περίπου 7.000 στρέμματα και η ετήσια παραγωγή φτάνει τους 15.000 τόνους, γεγονός που καθιστά ελλειμματική την χώρα μας, με αποτέλεσμα να γίνονται εισαγωγές, κυρίως από την Ισπανία αλλά και από άλλες χώρες.
Στη Βόρεια Ελλάδα ευδοκιμούν καλύτερα οι ποικιλίες Chandler, Seira, Segna senara και Oso grande, ενώ στη Νότια Ελλάδα οι Chandler, Oso grande, Brighton, Fern και Seira.
Οι Η.Π.Α. είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο με 220.000 τόνους ετησίως και ακολουθούν ο Καναδάς, η Ιταλία, η Πολωνία και η Γαλλία.
Το χρώμα και το σχήμα τους θυμίζουν την καρδιά και σημειολογικά μας παραπέμπουν σε στιγμές απόλαυσης, αλλά και πάθους, συναίσθημα που πλημμύριζε τον Oθέλλο και τον έκανε να στραφεί ενάντια στην δύσμοιρη Δυσδαιμόνα, που το μαντίλι της ήταν στολισμένο με κεντημένες φράουλες, στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Σαίξπηρ.
Οι «Άγριες Φράουλες», δώσανε το όνομά τους στην ομώνυμη ταινία του Bergman, ενώ στο Βέλγιο υπάρχει μουσείο αφιερωμένο σε αυτές.
Ιδιότητες
Η φράουλα ασκεί μια ιδιαίτερη αναζωογονητική καθαρτική και αποτοξινωτική
επίδραση επί του οργανισμού σαν σύνολο.
Της έχουν αποδοθεί αντικαρκινικές, καρδιοτονωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, λόγω της μεγάλης της περιεκτικότητάς της σε αντιοξειδωτικά αλλά και στις βιταμίνες C και Α.
Ο πλούτος της σε αντιοξειδωτικά, όπως οι ανθοκυανίνες, (σε αυτές οφείλεται το χρώμα τους) οι φαινόλες (φλαβονοειδή), τα καροτένια (μεταξύ των οποίων λουτεΐνη και ζεαξανθίνη), την κατατάσσουν ανάμεσα στα φρούτα που παρέχουν την μεγαλύτερη αντιοξειδωτική προστασία, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι ενισχύει την δράση των άλλων αντιοξειδωτικών των τροφίμων κατά 20% περισσότερο συγκριτικά με άλλα φρούτα και λαχανικά.
Τα φαινολικά αντιοξειδωτικά της φράουλας μειώνουν την δράση του ενζύμου COX που σχετίζεται με την φλεγμονή, επιδρώντας ευεργετικά σε αρθριτικές, καρδιακές παθήσεις, το άσθμα και τον καρκίνο, ενώ τα σαλικυλικά (ασπιρίνη) που περιέχει δρουν αναλγητικά.
Η φράουλα είναι πλούσια σε πηκτίνη, μια διαλυτή φυτική ίνα που συμβάλει στη μείωση της χοληστερόλης, ενώ με τα μέταλλα όπως το κάλιο και το μαγνήσιο που περιέχει αυξάνει τα αλκαλικά αποθέματα του οργανισμού, είναι διουρητική και ενδείκνυται για την υπέρταση.
Σύμφωνα με έρευνες Ισπανών (Πανεπιστήμιο της Γρανάδας) και Ιταλών ερευνητών (Πανεπιστήμιο Marche) που δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση «Chemistry», η κατανάλωση μισού κιλού φράουλας ημερησίως, αύξησε τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών στο αίμα των εθελοντών και παρεμπόδιζε την αιμόλυση των ερυθρών τους αιμοσφαιρίων. Τώρα εξετάζουν κατά πόσο προκύπτει κάποιο ανάλογο όφελος, μετά από κατανάλωση μικρότερων ποσοτήτων όπως τα 150 - 200 γραμμάρια, που είναι η μέση ποσότητα την οποία καταναλώνουμε.
Θεωρείται ευεργετική για όσους έχουν αναιμία λόγω του περιεχόμενου σιδήρου, για παθήσεις της χολής και γενικότερα τονωτική των ηπατικών και νεφρικών λειτουργιών.
Η λουτεΐνη και ζεαξανθίνη που περιέχουν, ασκούν ευεργετικές επιδράσεις στην όραση και σύμφωνα με το «The Archives of Opthalmology», μειώνουν τον κίνδυνο εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Η φράουλα επίσης, μειώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης, είναι διεγερτικό και των αεροφόρων οδών και καταπολεμά την δυσκοιλιότητα με τις φυτικές ίνες που περιέχει.
Οι φράουλες δεν ενδείκνυνται σε περιπτώσεις έλκους, φλεγμονής των εντέρων, σπαστικής κολίτιδας και εκκολπωματίτιδας.
Κάποιες φορές κρίνονται ύποπτες για αλλεργικά εξανθήματα σε ορισμένα άτομα. Αυτό οφείλεται αφενός σε δραστική αποβολή τοξινών και αφετέρου στα χνούδια (αλλεργιογόνα) από την επιφάνεια της φράουλας.
Θρεπτική αξία
Οι φράουλες είναι πλούσιες σε βιταμίνες, μεταλλικά άλατα, ιχνοστοιχεία και φτωχές σε θερμίδες όπως καταδεικνύει και ο κάτωθι πίνακας.
Φράουλες
|
Στα 100 gr
|
Σ.Η.Δ.
|
Kcal
|
26
|
2300 - 3100
|
Kj
|
109
|
|
Πρωτεΐνες (gr)
|
0,6
|
56 - 70
|
Λίπη (gr)
|
Ίχνη
|
76 - 103
|
Υδατάνθρακες (gr)
|
6,2
|
287 - 387
|
Νερό (gr)
|
6,2
|
1500 - 2000
|
Ζάχαρα (gr)
|
2,2
|
|
Φυτικές ίνες (gr)
|
2
|
30
|
Καροτίνη (μg)
|
30
|
|
Βιταμίνη Β 1 (mg)
|
0,02
|
1,3
|
Βιταμίνη Β 2 (mg)
|
0,03
|
1,6
|
Βιταμίνη Β 3 (mg)
|
0,5
|
19
|
Βιταμίνη Β 6 (mg)
|
0,06
|
1,6
|
Βιταμίνη C (mg)
|
60
|
75
|
Νάτριο (mg)
|
2
|
1100 - 3300
|
Κάλιο (mg)
|
160
|
1875 - 5625
|
Ασβέστιο (mg)
|
22
|
800
|
Μαγνήσιο (mg)
|
12
|
350
|
Φωσφόρος (mg)
|
23
|
800
|
Σίδηρος (mg)
|
0,7
|
9
|
Ψευδάργυρος (mg)
|
0,1
|
9
|
Η Σ.Η.Δ. (συνιστώμενη ημερήσια δόση) αναφέρεται με βάση τις ανάγκες ενός ενήλικα άντρα βάρους 70 κιλών και ύψους 178 cm.
Χρήσεις
Οι φράουλες τρώγονται ωμές, σε φρουτοσαλάτα, στο γιαούρτι, στα ζελέ, με ζάχαρη, ή σαντιγί, περιχύνοντάς τες με κονιάκ ή κάποιο bitter λικέρ. Η Dolin παράγει στην περιοχή Chambéry της Γαλλίας, βερμούτ με τον χαρακτηρισμό «Ονομασία Προέλευσης Ελεγχόμενη» η οποία περιλαμβάνει μια έκδοση με 16% vol., βασισμένη σε συνταγή από το 1821 με χυμό από άγριες φράουλες που ονομάζεται «Chambéryzette». Μπορείτε επίσης να τις πιείτε σε μορφή χυμού, λικέρ, μιλκ σέικ ή να τις συνδυάσετε με σοκολάτα, με σαμπάνια, με κάποιο λευκό γλυκό ή κόκκινο φρουτώδες κρασί. Χρησιμοποιούνται ευρέως στη ζαχαροπλαστική, γίνονται μαρμελάδες, κομπόστες, ενώ πολλές είναι οι χρήσεις τους στην παρασκευή αρωμάτων και καλλυντικών, λόγω των μαλακτικών και τονωτικών τους ιδιοτήτων στο δέρμα.
Ο καιρός της φράουλας είναι από τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο, αλλά ειδικά ο Μάιος είναι ο μήνας της.
Στις φράουλες προσέχουμε να είναι φρέσκες, καθαρές, χωρίς ζαρώματα και κακώσεις, με ομοιόμορφο κόκκινο, λαμπερό χρώμα και να φέρουν τα φυλλαράκια του κοτσανιού. Πρέπει να προτιμάμε στις φυσιολογικού μεγέθους και όχι τις υπερμεγέθεις που υστερούν σε θρεπτική αξία, άρωμα και γεύση.
Η φράουλες γενικά είναι πολύ ευπαθή φρούτα και πιθανότατα «ντοπαρισμένες» από καρκινογόνα φυτοφάρμακα. Επίσης λόγω της γειτνίασής τους με το έδαφος είναι συχνά επιβαρυμένες από ρύπους και μικροοργανισμούς, οπότε πρέπει να καταναλώνεται άμεσα και μετά από σχολαστικό πλύσιμο.
Τις πλένουμε βάζοντάς τες σε σουρωτήρι με άφθονο νερό, χωρίς μούλιασμα ή με εμβάπτιση σε καυτό νερό και αμέσως μετά σε κρύο, ώστε να απομακρυνθούν τα χνούδια που είναι και αλλεργιογόνα.
Μπορείτε, να τις διατηρήσετε ολόκληρες με το πράσινο φυλλαράκι τους, χωρίς να τις πλύνετε σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο για τουλάχιστον δύο ημέρες.
Πηγές
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%81%CE%AC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B1
http://www.vita.gr/mindandbody/natural-beauty/article/5953/fraoyla-o-karpos-toy-peirasmoy-kai-ths-apolayshs/
http://medlabgr.blogspot.com/2012/04/blog-post_07.html
Πίνακες σύνθεσης τροφίμων και Ελληνικών φαγητών - Α. Τριχοπούλου.
http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=6&articleID=12480&la=1
http://www.newsbeast.gr/health/arthro/541716/frouto-me-upsili-diatrofiki-axia-i-fraoula/
http://www.gaiapedia.gr/gaiapedia/index.php/%CE%A6%CF%81%CE%B1%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%AC
http://anastasiag.pblogs.gr/2010/04/fraoyla.html
Πηγές φωτογραφιών
http://www.boro.gr/3257/apoktiste-leuka-dontia-me-mia-fraoula
"Fragaria Fruit Close-up". Υπό την άδεια CC BY-SA 2.5 μέσω Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fragaria_Fruit_Close-up.jpg#/media/File:Fragaria_Fruit_Close-up.jpg
http://www.thewhiskyexchange.com/P-12616.aspx